امام على علیهالسلام :
اى جوانان! آبرویتان را با ادب و دینتان را با دانش حفظ کنید.
تاریخ یعقوبى، ج 2، ص210
امام صادق علیه السلام :
مؤمن همواره خانواده خود را از دانش و ادب شایسته بهره مند مى سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.
مستدرک الوسایل، ج12، ص201، ح13881
امام حسن عسکری علیه السلام:
در مقام ادب همین بس که آنچه برای دیگران نمی پسندی، خود از آن دوری کنی.
مسند الامام العسکری، ص288
امام حسن عسکری علیه السلام:
اظهار شادی نزد غمدیده، از بی ادبی است.
تحف العقول، ص489
امام علی علیه السلام:
هیچ ثروتی چون عقل و هیچ فقری چون جهل و هیچ میراثی چون ادب و هیچ پشتیبانی چون مشورت نخواهد بود.
تحف العقول، ص89
امام علی علیه السلام:
علم میراث گرانبهائی است و ادب لباس فاخر و زینتی است و فکر آئینه ای است صاف.
نهج البلاغه
رسول اکرم صلى الله علیه وآله :
من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است . پروردگارم مرا به سخاوت و نیکى کردن فرمان داد و از بخل و سختگیرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّوجلّ چیزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نیست . بد اخلاقى ، عمل را ضایع می کند ، آنسان که سرکه عسل را.
مکارم الاخلاق، ص 17
امام على علیهالسلام :
مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.
مشکاة الانوار، ص 433
امام على علیهالسلام :
نفس آدمى بر بىادبى سرشته شده است و بنده فرمان دارد که پایبند ادب نیکو باشد. نفس آدمى با طینت خود در میدان مخالفت مىتازد و بنده مىکوشد آن را از خواسته ناروایش برگرداند، پس هرگاه عنان نفس را رها سازد، شریک تبهکارى اوست و هر کس نفس خود را در خواهشهایش یارى رساند، در قتل خود همدستِ نفس شده است.
شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج20، ص 304، ح483
امام على علیهالسلام :
ادب بیاموزید، زیرا که [در این صورت] اگر پادشاه باشید، برجسته می شوید، اگر میانه باشید، سرآمد می شوید و اگر تنگدست باشید، با ادبتان گذران زندگى مىکنید.
غرر الحکم، ح 7077
امام على علیهالسلام :
براى ادب آموزی ات همین بس که از آنچه از دیگران نمی پسندى ، دورى کنى.
بحار الأنوار، ج 43، ص 343، ح 15
اَنَس :
یکى از کنیزان امام حسن علیهالسلام دسته گلى به ایشان تقدیم کرد. امام به او فرمود: تو در راه خدا آزادى! دلیل این کارشان را پرسیدم. فرمود: خداوند، ما را [این گونه] ادب آموخته است ، آنجا که {در قرآن کریم} مىگوید: «و چون احترام شُدید، به بهتر از آن، پاسخ گویید» و بهتر از هدیه او، آزادى او بود!
نهج السعادة، ج 7، ص 386
على بن حَکَم:
دعبل بن على به خدمت امام رضا علیهالسلام رسید و امام امر فرمودند انعامى به او بدهند . دعبل آن را گرفت، اما خدا را سپاس نگفت . امام به او فرمودند : چرا خداوند را سپاس نگفتى؟! دعبل گفت : پس از مدّتى بار دیگر خدمت امام رضا علیهالسلام رسیدم و ایشان فرمودند انعامى به من بدهند . من گفتم : خدا را سپاسگزارم . امام به من فرمودند : ادب را بهجا آوردى.
بحار الأنوار، ج 91، ص 94، ح 12
امام على علیهالسلام :
به ادب و تربیت نفس خود پرداختم و براىآن / ادبى بهتر از تقواى الهى در تمام حالاتش نیافتم
و اگر از پس این امر برنیامد / براى آن چیزى بهتر از دم فروبستن از دروغ نیافتم
و از غیبت مردمان، همانا غیبت آنان را / خداوند با عظمت در کتابها حرام کرده است
اى نفس، اگر سخن تو / نقره است، سکوت طلاست
اعلام الدین، ص 273
نوف البکالى :
امیر المؤمنین علیهالسلام را دیدم که شتابان مىرود . عرض کردم : مولاى من کجا مىروى؟ فرمودند : «اى نوف رهایم کن! آرزوهایم مرا به پیشگاه محبوب مىکشانَد». عرض کردم : مولاى من! آرزوهایتان چیست؟ فرمودند : «آن کس که مورد آرزوست ، خود آنها را مىداند و نیازى نیست به غیر او بگویم . بنده را همین ادب بس که در نعمتها و نیازش ، غیر پروردگارش را شریک نگردانَد» .
غرر الحکم، ح 10599
پیامبر صلى الله علیه و آله :
از خندیدنِ بى تعجّب [و بیجا] یا راه رفتن و سخن گفتنِ بىادبانه بپرهیز.
بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63
امام على علیهالسلام :
دوستى با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد.
بحار الأنوار، ج 67، ص 400، ح 73
امام على علیهالسلام :
در حالى که در واقع از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر بهترین حال را از خود نشان دهید ؛ زیرا خداوند متعال ، بندگان با ایمان با معرفتش را این گونه نیکو ادب نموده که [در وصف فقیران پارسا] فرموده است : شخص بی خبر آنان را از شدّت خویشتندارى توانگر می پندارد . ایشان را از نشانه هایشان مىشناسى ، با اصرار (چیزى) از مردم نمی خواهند .
تحف العقول، ص 489
امام صادق علیهالسلام :
آنکه خدا را شناخت ، از او ترسید و آن کس که از خدا ترسید ، ترس از خدا او را به عمل به فرمان او و در پیش گرفتن ادبش واداشت . پس فرمانبردارانِ ادب شده به ادب خدا و اطاعت کنندگان دستورهاى او را بشارت ده که بر خداست که آنها را از فتنه هاى گمراه کننده برهاند.
مصباح الشریعه، ص 108
امام حسن عسکرى علیهالسلام :
شادى کردن در حضور غمگین، از ادب به دور است.
غرر الحکم، ح 10875
امام صادق علیهالسلام :
سوگند به خدا ، هر کس که حقیقت سجده را بهجاى آورد ، زیان نکرد و کسى که در سجده، به خوبى به خداوند نزدیک شد، هرگز از خداوند دور نیست. و آنکه به {ساحت مقدس} او بىادبى کرد و حرمتش را زیر پا گذاشت ، و به غیر او دل بست، هرگز به او نزدیک نشد.
بحار الأنوار ، ج 75، ص 71، ح 34
امام على علیهالسلام :
کسى که از ادب بی بهره باشد و شیفته بازى شود، به ریاست نمىرسد.
غرر الحکم، ح 4786
امام على علیه السلام :
تو را سفارش می کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است».
اعلام الدین، ص 96
امام على علیهالسلام :
با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.
مطالب السؤول، ص 49
امام صادق علیهالسلام :
شیطان ، در عالِمِ بی بهره از ادب بیشتر طمع مىکند تا عالِمِ برخوردار از ادب . پس ادب داشته باشید وگرنه شما، بیابانى (فاقد تمدّن) هستید.
کنز العمّال ، ح 45409
امام على علیهالسلام :
بر عاقل است که بدىهایش را در دین، اندیشه، اخلاق و ادب یادداشت کند و بهخاطرش بسپارد و براى از بین بردن آنها بکوشد.
تحف العقول، ص 376
پیامبر صلى الله علیه و آله :
فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.
غرر الحکم، ح 4488
امام صادق علیهالسلام :
پدرم علیهالسلام مرا به سه چیز ادب آموخت و از سه چیز نهی ام فرمود . سه نکته ادب این بود که فرمود : فرزندم! هرکس با دوست بد بنشیند ، سالم نمىماند و هر کس گفتارش را کنترل نکند ، پشیمان مىشود ، و هر کس به جایگاههاى بد وارد شود ، مورد بدگمانى قرار می گیرد (زیر سؤال مىرود) و آن سه چیز که مرا از آن نهى فرمود: دوستى با کسى که چشم دیدن نعمت کسى را ندارد، و با کسى که از مصیبت دیگران شاد مىشود و با سخنچین.
نهج البلاغه ، حکمت 73
امام على علیهالسلام :
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
کافى، ج 8 ، ص 150، ح 132
امام على علیهالسلام :
کسى که خود را پیشواى مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آنکه دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادبآموز خود بیش از آموزگار و ادبآموز مردم، شایسته تجلیل است.
غرر الحکم، ح 7016
امام صادق علیهالسلام :
اگر در عُمرت دو روز مهلت داده شدى ، یک روز آن را براى ادب خود قرار ده تا از آن براى روز مُردنت کمک بگیرى. به امام گفته شد : این کمک گرفتن چگونه است؟ فرمودند : به اینکه آنچه را از خود برجا می گذارى ، خوب برنامه ریزى کنى و محکم کارى نمایى.
غرر الحکم، ح 3298
امام على علیهالسلام :
براى ادب آموزى، تجربه ها کافی اند.
غرر الحکم، ح 9226
امام على علیهالسلام :
بهترینِ ادبها آن است که تو را از حرامها باز دارد.
معدن الجواهر، ص 59
امام على علیهالسلام :
شب و روز بر هر کس بگذرد، او را ادب مىکند، فرسودهاش می نماید و به مرگ نزدیکش می سازد.
کافى، ج 8 ، ص 17، ح 2
امام صادق علیهالسلام :
کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردبارى، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقى و مدارا.
بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325، ح 14
امام سجاد علیهالسلام :
شما اى اهل بصیرت! پند گیرید و خدا را براى اینکه هدایتتان کرد ، سپاس گویید و بدانید که از قبضه قدرت خداوند ، به سوى قدرتى دیگر بیرون نتوانید رفت ، و خدا و فرستاده اش ، به زودى کردار شما را می بینند و آنگاه ، در پیشگاه او ، گرد آورده می شوید . پس از اندرزها بهره گیرید و ادب شایستگان را داشته باشید.
غرر الحکم، ح 6911
امام على علیهالسلام :
خدایا مرا عقلى کامل ، تصمیمى نافذ، خردى برتر، دلى پاک، دانشى فراوان و ادبى والا روزى کن و تمام اینها را به سود من قرار ده نه به زیانم،اى مهربانترین مهربانان.
غرر الحکم، ح 3813
امام على علیهالسلام :
هر چیزى به عقل نیاز دارد و عقل به ادب نیازمند است.
فقه الرضا، ص 364
امام على علیهالسلام :
تو با ادبت ارزشگذارى می شوى، پس آن را با بردبارى زینت بخش.
مشکاة الأنوار، ص 239، ح 689
امام رضا علیهالسلام :
روایت می کنم که جبرئیل علیهالسلام به نزد پیامبر خدا فرود آمد و گفت : اى پیامبر خدا! خداوند تو را سلام مىرساند و به تو مىفرماید : بخوان به نام خداى مهرگسترِ مهربان، هرگز به آنچه اصنافى از ایشان را از آن برخوردار کردهایم ، چشم مدوز که زیور زندگى دنیاست تا ایشان را بیازماییم . و بدان که روزىِ پروردگار تو بهتر و پایدارتر است ، پس پیامبر خدا صلىاللهعلیهوآله به کسى فرمود تا جار بزند : هر کس [با عمل به این آیه] به ادب خدا آراسته نگردد ، روحش با حسرت از دنیا جدا مىشود.
غرر الحکم، ح 8167
